ครัวเรือนฐานราก พ.ศ. 2564

หน้า l 1 ครัวเรือนฐานราก พ.ศ. 2564 บทนำ � กรอบการพัฒนาของประเทศไทย ตามแผนยุทธศาสตร์ชาติและแผนพัฒนาเศรษฐกิจ และสังคมของประเทศไทย ฉบับที่ 12 และ ฉบับที่ 13 มีเป้าหมายและตัวชี้วัดที่สอดคล้องกับ เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) ซึ่งเป็นกรอบเป้าหมาย การพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม ที่องค์การสหประชาชาติกำ าหนดขึ้น โดยความ เหลื่อมลำ้ าและความยากจน เป็นประเด็นสำ าคัญที่ถูกบรรจุไว้ในเป้าหมายที่ 1 ขจัดความยากจน ทุกรูปแบบในทุกพื้นที่ ของเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) และถูกนำ ามาพิจารณาไว้ใน แผนงานของประเทศในทุกระดับอย่างต่อเนื่อง ดังจะเห็นได้จากยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี มีวิสัยทัศน์ ด้านความมั่งคั่ง ที่ว่า ประชากรมีความอยู่ดีมีสุขได้รับผลประโยชน์จากการพัฒนาอย่างเท่าเทียมกัน มากขึ้น มีการพัฒนาอย่ างทั่วถึงทุกภาคส่ วน มีคุณภาพชีวิตตามมาตรฐานขององค์ การสหประชาชาติ ไม่มีประชาชนที่อยู่ในภาวะความยากจน ตลอดจนแผนพัฒนาเศรษฐกิจ และสังคมแห่งชาติฉบับต่าง ๆ ยังคงยึดหลักการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจที่ลดความเหลื่อมลำ้ า เช่นกัน ดังปรากฏในแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 12 ยุทธศาสตร์ที่ 2 การสร้างความเป็นธรรมและ ลดความเหลื่อมลำ้ าในสังคม รวมถึงในแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 13 หมุดหมายที่ 9 ไทยมีความยากจน ข้ามรุ่นลดลง และคนไทยทุกคนมีความคุ้มครองทางสังคมที่เพียงพอ เหมาะสม การแพร่ ระบาดของโรคโควิด-19 ที่เกิดขึ้นในรอบปี ที่ผ่ านมา ส่ งผลให้ เกิด ความผันผวนของระบบเศรษฐกิจในมิติต่าง ๆ เป็นช่วงเวลาที่ทั่วโลกรวมถึงประเทศไทยอยู่ ในสภาวะที่ต้องเผชิญกับความท้าทายทั้งภายในและภายนอกประเทศ สำ าหรับประเทศไทย ภาครัฐได้มีมาตรการให้ความช่วยเหลือแก่ผู้มีรายได้น้อยและกลุ่มคนเปาะบาง รวมถึงแรงงาน นอกระบบ อย่างต่อเนื่อง การแพร่ระบาดใหญ่ส่งผลให้ความยากจนในประเทศไทยเพิ่มขึ้น อย่างรวดเร็ว มีผลกระทบโดยตรงต่อกลุ่มแรงงานฐานรากอย่างรุนแรง ซึ่งเป็นประชาชนที่อยู่ ในกลุ่มครัวเรือนฐานราก หรือ ครัวเรือนที่มีรายได้น้อยที่สุดร้อยละ 20 ของประเทศ นั่นเอง จึงเป็นครัวเรือนที่มีความอ่อนไหวต่อการเปลี่ยนแปลงของภาวะทางเศรษฐกิจสูงกว่าครัวเรือน กลุ่มอื่นในประเทศ เมื่อพิจารณาสถานการณ์ความยากจนของประเทศไทยในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา พบว่า มีแนวโน้มในทางที่ดีขึ้น (แผนภูมิ 1) โดยในปี 2553 มีจำ านวนคนจนผู้มีรายได้ตำ่ ากว่า เส้นความยากจนอยู่ 10.8 ล้านคน และลดลงเหลือเพียง 4.8 ล้านคนในปี 2563 หรือสัดส่วน คนจนลดลงจากร้อยละ 16.4 ในปี 2553 เหลือเพียงร้อยละ 6.8 ในปี 2563 1/ Thailand Economic Monitor: The Road to Recovery, World Bank Group. 2021. Thailand Economic Monitor, World Bank, Bangkok. 2/ Elbehri, A., Temel, T., Burcu Ceylan, F., Mittal, S., Kularatne, D. and Dawe, D. 2022. COVID-19 pandemic impacts on Asia and the Paciພc A regional review of socioeconomic, agrifood and nutrition impacts and policy responses. Bangkok, FAO. https://doi.org/ 10.4060/cb8594en.