- page 344

สถิติรายไดและรายจายของครัวเรือน
สถิติรายได และรายจ ายของครัวเรือน ที่ นําเสนอในบทนี้ ไดมาจากสํานักงานสถิติแหงชาติ
สํานั กงานสถิติแหงชาติ ไดดําเนินการเก็บรวบรวมขอมูลเกี่ยวกับรายได และรายจายของครัวเรือนมาตั้งแต ป
2500 เดิมใชชื่อวา การสํ ารวจรายการใชจายของครอบครั ว ตอมาในป 2511 – 2512 เปลี่ ยนชื่อเปนการสํารวจภาวะ
เศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน โดยทําการสํารวจทุกระยะ 5 ป จนถึ งป 2529 เนื่องจากสภาพทางเศรษฐกิจของประเทศมี
การขยายตัวอยางรวดเร็ว เพื่อให รัฐบาลนําขอมูลไปใชเปนแนวทางในการกําหนดนโยบายแกปญหาความยากจน จึงได ใหทํา
การสํารวจทุก 2 ป สําหรั บป 2542 และป 2544 สํานักงานสถิติแหงชาติ ไดดําเนินการสํารวจเปนกรณีพิเศษในภาวะวิกฤต
ทางเศรษฐกิจ เพื่อใหมีขอมูลตัวชี้ วัดผลกระทบจากภาวะวิกฤตทางเศรษฐกิจ ที่ มีตอสภาพความเปนอยูของประชากร และตั้งแต
ป 2549 สํานักงานสถิติแหงชาติ จะทําการสํารวจทุกป ทั้งนี้ในปที่เปนเลขคูจะจัดทําทั้งรายได คาใชจาย และหนี้สิน สําหรั บปที่
เปนเลขคี่จะจั ดทําเฉพาะคาใชจาย
การสํารวจนี้ คุมรวมครัวเรือนสวนบุคคล ทั้งที่อยู ในเขตเทศบาล เเละนอกเขตเทศบาล ทุกจังหวัดทั่วประเทศ ไม
รวมบุคคลที่ พักอยูในโรงแรม หอพัก โรงเรียนประจํา วั ด กรมกองทหาร เรือนจํา สถานสงเคราะห โรงพยาบาล สถาบันอื่นๆ
ประเภทเดียวกันนี้ และครัวเรือนทูต ผูแทนตางประเทศ และผู อยูอาศั ยในประเทศไทยชั่วคราว
คาใชจ ายของครัวเรือน คาใชจายทั้งสิ้นของครัวเรือน ประกอบดวย คาใช จายเพื่อการอุปโภคบริโภค า จา ื่อ ุ ป ิโ ได แก
จํานวนเงิ นที่ครัวเรือนไดใชจายเพื่อซื้อสินคาและบริการตาง ๆ เพื่อใช ในการดํารงชีพ มูลค าของสินคาและบริการที่ไดรับเป น
สวนหนึ่งของคาจาง เงินเดื อน สินคาหรื ออาหารที่ครัวเรือนผลิตและบริโภคเอง (รวมคาประเมินคาเชาบานที่ครัวเรือนเปน
เจาของ) หรือไดมาโดยไม ตองซื้อ และคาใชจายที่ไมเกี่ยวกับการอุปโภคบริโภค า จา ี่ไ เ ี่ ั ุป ิโ เชน คาภาษี ของขวัญและเงินบริจาค
คาเบี้ยประกันภัย คาสลากกิ นแบง ดอกเบี้ยจาย และรายจายอื่ นๆ ที่ไมเกี่ยวกั บการอุปโภคบริโภค
คาใชจายเพื่อการอุปโภคบริโภค ไดแก รายจายทั้งสิ้นของครัวเรือนซึ่งไม รวมรายจายอื่นๆ
ทั้งนี้ ค าใชจายของครัวเรือน ไมรวม รายจ ายเพื่อการเก็บออมหรือสะสมทุน เชน คาซื้อ (หรือเชาซื้อ) บาน ที่ดิน
ของมีค า เชน ทองคํา เพชร พลอย ฯลฯ และเงินคาเบี้ยประกันชีวิตประเภทสะสมทรัพย เงินสมทบกองทุนตางๆ เชน กองทุ น
บําเหน็จบํ านาญขาราชการ กองทุนสํารองเลี้ยงชีพ เปนตน
รายไดของครัวเรือน รายไดทั้งสิ้นของครัวเรือน ประกอบดวย รายไดประจํา  ํา ไดแก คาจางและเงินเดือน เงิน
รางวัลบริกร เงินโบนั ส เป นตน กําไรสุทธิจากการประกอบธุรกิจการเกษตรและธุรกิจอื่นๆ รายไดจากทรัพยสิ น เช น
คาเชาบาน ค าเชาที่ดิน ค าลิขสิทธิ์ ดอกเบี้ย และเงินปนผล เงินไดรับเปนการช วยเหลือ บําเหน็จ บํานาญ เงินสงเคราะห
รวมทั้งเงินชดเชยออกจากงาน และเงิ นทดแทน รายไดที่ไมเปนตัวเงิน ไดแก มูลคาของสินคาและบริการที่ไดรับเปนสวนหนึ่ง
ของคาจาง เงินเดื อน มูลคาของสิ นคาหรื อ อาหารที่ครัวเรือนผลิตและบริ โภคเอง (รวมคาประเมินคาเชาบานที่ครัวเรือนเปน
เจาของ) หรือไดรับมาโดยไมตองซื้อ และรายรับที่เปนตัวเงินอื่นๆ ั ี่เ น ั ิน ื่น เชน เงินไดรับจากการประกันภัย หรือประกันชีวิต เงิ น
รางวัลสลากกินแบง และรายรับอื่นๆ ในประเภทเดียวกั น