ความหมายของมาตรฐานสถิติ

     “มาตรฐานสถิติ” คือ ข้อกำหนดหรือแนวทางที่ตกลงร่วมกันในการผลิตสถิติ รวมถึงข้อกำหนดหรือแนวทางที่ตกลงร่วมกันในการเก็บรวบรวมข้อมูลและสารสนเทศ ทั้งจากการสำรวจและจากการบริหารงานในการผลิตสถิติเรื่องต่าง ๆ ที่ช่วยให้สามารถบูรณาการทั้งข้อมูลต่างช่วงเวลาและต่างแหล่งข้อมูลได้
     กรอบการดำเนินงานมาตรฐานสถิติ สามารถแบ่งได้เป็น 3 ประเภท ได้แก่
      1. มาตรฐานกระบวนการผลิตสถิติ เช่น กระบวนการผลิตสถิติจากการสำรวจตัวอย่าง งานทะเบียนหรือการบริหารงาน หรือด้วยวิธีการอื่น ๆ เป็นต้น
      2. มาตรฐานกรอบแนวคิดการผลิตสถิติ เช่น คำนิยาม การจัดจำแนก ชื่อตัวแปร คำถาม เป็นต้น
      3. มาตรฐานการเผยแพร่สถิติ เช่น การใช้สัญลักษณ์ในตารางสถิติ การนำเสนอรายงานสถิติ คำอธิบายข้อมูล (Metadata) เป็นต้น

ประโยชน์ของการจัดทำมาตรฐานสถิติ

     มาตรฐานสถิติ เป็นเครื่องมือในการนำเรื่องราวต่าง ๆ ในโลกที่กระจัดกระจายและซับซ้อนมาจัดจำแนกให้เป็นกลุ่มที่มีโครงสร้างอย่างเป็นระบบและมีความหมาย เพื่อให้สามารถนำข้อมูลไปใช้วิเคราะห์และเปรียบเทียบได้ง่าย

เหตุผลในการจัดทำมาตรฐานสถิติของประเทศไทย

    ระบบสถิติของประเทศไทยมีลักษณะเป็น แบบกระจายงาน (Decentralize Statistical System) กล่าวคือ แต่ละหน่วยงานสามารถผลิตข้อมูลสถิติภายใต้ความต้องการของตนเองได้ ไม่ว่าจะเป็นสถิติจากงานทะเบียน สถิติจากการสำรวจหรือสำมะโน โดยมีสำนักงานสถิติแห่งชาติเป็นหน่วยงานกลางในการบริหารจัดการระบบสถิติ 
    กลไกหนึ่งที่สำคัญในการขับเคลื่อนการบริหารจัดการระบบสถิติไปสู่ความสำเร็จ คือ “มาตรฐานสถิติ” ซึ่งเปรียบเสมือน “โครงสร้างหลัก” ของการผลิตสถิติ เพื่อนำไปสู่การแบ่งปันข้อมูลเพื่อการใช้งานร่วมกัน เกิดการเชื่อมโยงและบูรณาการสถิติของประเทศ  แม้ว่าจะเป็นสถิติที่ผลิตจากหน่วยงานที่ต่างกันหรือจัดทำขึ้นในคาบเวลาที่ต่างกัน
    เหตุผลหลัก ในการจัดทำมาตรฐานสถิติของประเทศไทย อาทิ
    1. สำนักงานสถิติแห่งชาติมีหน้าที่จัดทำมาตรฐานสถิติ ตาม พ.ร.บ. สถิติ พ.ศ. 2550 มาตรา 6 (2) และมาตรา 8 รวมถึงกฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการสำนักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม และแผนแม่บทระบบสถิติประเทศไทย

    2. ระบบสถิติที่ทันสมัย (Modernization of statistical system) จำเป็นต้องมีมาตรฐานสถิติ เพื่อให้สถิติมีคุณภาพ

    3. มาตรฐานสถิติเป็น 1 ใน 10 ของหลักการพื้นฐานสถิติทางการ (The Fundamental Principle of Official Statistics: FPOS)

    4. มาตรฐานสถิติเป็น 1 ใน 9 ของหลักปฏิบัติเพื่อการจัดการคุณภาพสถิติทางการประเทศไทย (Thailand Code of Practice: TCoP)