Page 80 -

พฤติกรรมการเป็ นหนี้ของครัวเรือนเกษตร พ.ศ.2554
63
ความสามารถในการช�ำระหนี้ของครัวเรือนเกษตร ในปี 2552 และ 2554 จะเห็น
ได้ว่าครัวเรือนเกษตรมีความสามารถในการช�ำระหนี้ดีขึ้น คือ จากที่มีสัดส่วนหนี้สินต่อรายได้
เฉลี่ย 7.8 เท่าในปี 2552 ปรับตัวลดลงเหลือ 7.1 เท่า ในปี 2554 โดยครัวเรือนเกษตรที่มี
รายได้ไม่เกิ น 10,000 บาทเป็นกลุ่มที่มีสัดส่วนหนี้สินต่อรายได้สูงที่สุดเมื่อเทียบกับครัวเรือน
เกษตรที่เป็ นหนี้กลุ่มอื่นๆ โดยมีมูลค่าหนี้สินทั้งหมดถึง 9.9 เท่าของรายได้ทั้งสิ้นต่อเดือนต่อ
ครัวเรือน ในขณะที่ครัวเรือนเกษตรที่ เป็นหนี้ที่มีรายได้ตั้งแต่ 30,001 บาทขึ้นไป มีสัดส่วนหนี้
สินต่อรายได้เพียง 6.0 เท่า นั่นแสดงให้เห็นว่าครัวเรือนที่มีรายได้สูงจะมีความสามารถในการ
ช�ำระหนี้ได้ดีกว่าครัวเรือนที่มีรายได้ต�่ำ ซึ่งครั วเรือนเกษตรที่มีรายได้น้อยเป็นกลุ่มที่เสี่ยงต่อ
การประสบกับปัญหาหนี้สินมากที่ สุด โดยอาจต้องแบกภาระหนี้สินไว้มากเกินความสามารถใน
การช�ำระหนี้ได้ ซึ่งอาจจะมีผลกระทบในวงกว้างท้ายที่สุดแล้วก็จะส่งผลกระทบต่อเสถียรภาพ
ทางเศรษฐกิจของประเทศได้
สำ�หรับปัจจั ยที่มีผลต่อการเป็นหนี้ของครัวเรือนเกษตร พบว่ามีตัวแปรที่มีผลต่อ
การเป็นหนี้ของครัวเรือนเพียง 5 ตัวแปร ที่มีนัยสำ�คัญทางสถิติ ได้แก่ ภาค เขตการปกครอง
จำ�นวนสมาชิกในครัวเรือนที่กำ�ลั งเรียนหนังสือ จำ�นวนสมาชิกที่ มีอายุ 15 ปีขึ้นไปที่ทำ�งาน
หารายได้ และค่าใช้จ่ายทั้งสิ้นของครัวเรือน
จากผลการศึกษาที่พบว่าครัวเรือนเกษตรมีสัดส่วนการเป็นหนี้ลดลง แต่มูลค่า
หนี้สินของครัวเรือนเกษตรกลั บไม่ได้ลดลงแต่อย่างใด ดังนั้นการที่จะแก้ไขปัญหาหนี้สินของ
เกษตรกรได้นั้น จ�ำเป็นต้องยึดหลักเศรษฐกิจพอเพียง ในขณะเดียวกันทุกภาคส่วนต้องให้ความ
ร่วมมือกันในการแก้ไขปั ญหาไม่ว่าจะเป็นตั วเกษตรกรเองก็ต้องมีการวางแผนการใช้จ่ายให้
เหมาะสมกับรายได้ มีการประกอบอาชีพเสริ มเพื่อเพิ่ มรายได้ นอกจากนี้การแก้ไขปัญหา
หนี้สินของครัวเรือนอาจด�ำเนินไปพร้อมกับการแก้ไขปัญหาความยากจน และการกระจาย
รายได้ให้กับครัวเรือนภาคการเกษตรที่มีความสามารถในการช�ำระหนี้ต�่ำ หรื อมีสัดส่วนหนี้สิน
เกิน 10% ของรายได้ รวมทั้งให้การสนับสนุนการสร้างอาชีพแก่ครัวเรือน มีการปล่อยสิ นเชื่อ
ให้กลุ่มครัวเรือนที่ต้องการประกอบอาชีพเสริม ส่งเสริมให้จัดตั้งธนาคารภาคประชาชน หรือ
จัดตั้งสหกรณ์ท้องถิ่น และมีการให้ความรู้ในการบริหารจัดการธนาคารแก่ประชาชน จัดให้
มีการวางแผนการใช้จ่ายในครัวเรือน รวมทั้งควรมีการสร้างระบบสวัสดิ การที่ครอบคลุม
ประชาชนในทุกสาขาอาชีพ ทุกกลุ่มที่มีรายได้ไม่เพียงพอต่อค่าใช้จ่าย เพื่อให้มี หลักประกันใน
การด�ำรงชี พ อาจเป็นระบบสวัสดิการที่ ตอบสนองความต้องการของประชาชนในยามที่จ�ำเป็น
และชดเชยความสูญเสียอันเกิดจากความไม่แน่นอนในการด�ำรงชีวิตในรูปแบบต่างๆ เช่น
สวัสดิการสั งคมเพื่อบรรเทาหรือชดเชยการตกงาน เจ็บป่วยและการเกิดภัยธรรมชาติ เป็นต้น