- page 56

หนี้สิ นของครัวเรือนเกษตร พ.ศ. 2558 42
ส�ำหรับการวิ เคราะห์ปัจจัยที่มี อิทธิพลต่ อการเป็นหนี้ของครัวเรือนเกษตรโดยใช้สถิติ
logistic regression พบว่า ภาค เขตการปกครอง สถานภาพสมรสของหัวหน้าครัวเรือน อายุของหัวหน้า
ครัวเรือน จ�ำนวนสมาชิกในครัวเรือน จ� ำนวนพื้นที่ ท�ำการเกษตร การเป็นเจ้าของที่ดิน รายได้ ค่าใช้จ่าย
และมูลค่ าทรัพย์สิน มีผลต่อโอกาสการเป็นหนี้ของครัวเรือนเกษตรอย่างมีนัยส� ำคัญทางสถิติ กล่าวคือ
ภาค ครัวเรือนเกษตรที่อยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีโอกาสที่จะเป็นหนี้สูงกว่าภาคอื่นๆ
ทั้งนี้ อาจเนื่องจากพื้ นที่ทางภูมิศาสตร์มีความอุดมสมบูรณ์ของดิน รวมทั้งภูมิอากาศของภาคตะวันออก
เฉียงเหนือ
เขตการปกครอง ครัวเรื อนเกษตรที่อยู่นอกเขตเทศบาลมีโอกาสเป็ นหนี้สูงกว่าครัวเรื อนเกษตร
ในเขตเทศบาล ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากครั วเรือนเกษตรในเขตเทศบาลมีรายได้จากแหล่งอื่นๆ เพิ่มเติม
มากกว่าครัวเรือนเกษตรที่อยู่นอกเขตเทศบาล
สถานภาพสมรสของหัวหน้าครัวเรือน หัวหน้าครัวเรือนเกษตรที่มีสถานภาพสมรส มีโอกาส
เป็นหนี้สูงกว่าสถานภาพโสดและอื่นๆ ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากภาระที่ต้องดูแลคนในครอบครัวมากกว่าเมื่อ
เทียบกับสถานะภาพอื่นๆ ที่โสด เป็นหม้าย หรือหย่า
จ�ำนวนสมาชิกในครัวเรือน ครั วเรือนเกษตรที่มีจ�ำนวนสมาชิกในครัวเรือนเพิ่มขึ้น 1 คน จะมี
โอกาสที่จะเป็นหนี้เพิ่มขึ้น เนื่องจาก การที่ครัวเรือนมีจ�ำนวนสมาชิกที่เพิ่มขึ้นท�ำให้ภาระค่าใช้จ่ายเพิ่ มสูง
ขึ้น ส่งผลให้ครัวเรือนอาจประสบปัญหารายได้ไม่เพียงพอกั บค่าใช้จ่ าย
อายุของหัวหน้าครัวเรื อน ครัวเรือนเกษตรที่มีหัวหน้าครัวเรือนอายุมากขึ้นมีโอกาสที่จะเป็นหนี้
ลดลง ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากหัวหน้าครัวเรือนที่มีอายุมากขึ้ น มีประสบการณ์ในการท�ำการเกษตรมากกว่า
หัวหน้าครัวเรือนที่มีอายุน้อย ส่งผลให้การท�ำการเกษตรมีประสิทธิภาพมากขึ้ น จึงสามารถสร้างรายได้จาก
ผลผลิตมากขึ้น
จ�ำนวนพื้นที่ท� ำการเกษตร ครัวเรือนเกษตรที่ มีจ�ำนวนพื้ นที่ท� ำการเกษตรมากขึ้นมีโอกาสที่
จะเป็นหนี้เพิ่มขึ้น ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากครั วเรือนเกษตรที่มีจ�ำนวนพื้นที่ท�ำการเกษตรมาก จะต้องลงทุน
ในการท�ำการเกษตรมากกว่าครัวเรือนที่มีพื้นที่ท�ำการเกษตรน้อย และหากเกิดภัยพิบัติจะท�ำให้เกิดความ
เสียหาย เป็นผลให้ครัวเรือนเกษตรที่มีจ�ำนวนพื้นที่ท�ำการเกษตรมากอาจไม่สามารถช�ำระหนี้คืนได้
การเป็นเจ้าของที่ดิน ครัวเรือนเกษตรที่ไม่มีที่ ดินเป็นของตนเอง มีโอกาสเป็นหนี้มากกว่า
ครัวเรือนเกษตรที่มีที่ดินเป็นของตนเอง ส่วนครั วเรือนที่ ไม่ใช้ที่ ดินในการท�ำเกษตร (ผู้ท�ำประมง ป่าไม้
ล่าสัตว์ หาของป่า และบริการเกษตร) มีโอกาสเป็นหนี้น้อยกว่าครัวเรือนเกษตรที่มีที่ ดินเป็นของตนเอง
ส�ำหรับรายได้ ค่าใช้จ่าย และมูลค่าทรั พย์สิน ถึงแม้ว่าจะมีความสัมพั นธ์กับการเป็นหนี้ของ
ครัวเรือนเกษตรอย่างมี นัยส�ำคัญทางสถิติแต่การเปลี่ยนแปลงของรายได้ ค่ าใช้จ่ าย และมูลค่าทรัพย์สิน
จะท�ำให้โอกาสที่ ครัวเรือนเกษตรจะเป็นหนี้หรือไม่เป็นหนี้มีเท่ากัน
ในขณะที่ เพศ อัตราพึ่งพิง และระดับการศึกษาของหัวหน้าครัวเรือนไม่พบความสัมพั นธ์กับ
การเป็นหนี้ของครัวเรือนเกษตรอย่างมีนั ยส�ำคัญทางสถิติ