POVERTY MAPS WHOLE KINGDOM - page 11

บทนำ
ควำมยำกจนเป็นปัญหำที่มี ควำมสลับซับซ้ อน เกิดขึ้นได้จำกหลำยสำเหตุ ไม่ เฉพำะกำรมีรำยได้น้อย
หรือกำรบริโภคน้ อยเท่ำนั้น แต่ยังหมำยถึงกำรขำดกำรศึกษำ ขำดทักษะในกำรประกอบอำชีพ ขำดโอกำส
ในกำรเข้ ำถึ งแหล่ งทุนและทรั พยำกร โดยเฉพำะที่ ดินทำกิ น ที่อยู ่อำศั ย ขำดโอกำสในกำรเข้ ำถึ ง
สิ ่งอำนวยควำมสะดวก แหล่ งน้ ำ ไฟฟ้ ำ เป็นต้ น ควำมยำกจนจึงเป็นปั ญหำหลั กที่ ทุ กภำคส่ วนต้องให้
ควำมสำคัญ กำรแก้ไขปัญหำควำมยำกจนจึงต้องบูรณำกำรกำรแก้ไขปัญหำอย่ำงเป็ นระบบให้ครอบคลุ มทุกมิติ
ไปพร้ อมๆกัน เพื่ อพัฒนำศั กยภำพของคนจนให้ สำมำรถพึ ่งตนเองได้ อย่ำงยั ่งยืน กำรจัดทำแผนที่
ควำมยำกจนเป็ นกำรวิเครำะห์ โดยใช้ วิธีกำรทำงสถิติ และเศรษฐมิติ ประมำณค่ำ สถิ ติ และตัวชี้ วัด
ควำมยำกจนในระดั บพื้ นที ่ ตั้ งแต่ ระดั บ จั งหวั ด อำเภอ และตำบล จำแนกตำมเขตกำรปกครอง
(ในเขตเทศบำลและนอกเขตเทศบำล) ซึ่งจะสะท้ อนให้ เห็นถึงสถำนกำรณ์ ควำมยำกจน ควำมรุนแรงของ
ปัญหำ และควำมไม่เสมอภำคในแต่ละพื้นที่ย่อย เพื่อให้หน่วยงำนที่เกี่ยวข้องใช้เป็นข้อมูลประกอบกำรจัดทำ
นโยบำย ติดตำมประเมินผล และตั ดสินใจในกำรแก้ ไขปัญหำควำมยำกจนต่ อไป
สำนักงำนสถิ ติแห่ งชำติ (สสช.) และสำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำกำรเศรษฐกิจและสังคม
แห่งชำติ (สศช.) คำนึ งถึงประโยชน์ ของแผนที่ควำมยำกจน จึงริเริ่ มให้มี กำรจัดทำแผนที่ควำมยำกจนของ
ประเทศไทยขึ้น ภำยใต้โครงกำรควำมร่วมมือเพื่อกำรพั ฒนำประเทศ ด้ำนกำรวิเครำะห์ ควำมยำกจน และ
ติ ดตำมประเมินผล (Country Development Partnership in Poverty Analysis and Monitoring :
CDP - PAM) โดยเป็ นควำมร่วมมื อของ 4 องค์กร ได้แก่ สสช. สศช. สถำบันวิจัยเพื่ อกำรพัฒนำประเทศไทย
(ทีดี อำร์ไอ) และธนำคำรโลก ซึ่งกำรดำเนิ นงำนแบ่งเป็น 2 ระยะ คือ
ระยะที่ 1 (ปี 2546) : ศึ กษำวิจัยกำรจั ดทำแผนที่ควำมยำกจน พ.ศ. 2543 โดยใช้ เทคนิ ค
ของธนำคำรโลก ที ดีอำร์ไอเป็นฝ่ ำยศึกษำวิ จัย ธนำคำรโลกเป็นฝ่ ำยให้คำปรึกษำด้ำนเทคนิคและสนับสนุน
ด้ำนกำรเงิน ส่ วน สศช. และ สสช. ให้ควำมช่ วยเหลือด้ำนข้อมู ล
ระยะที่ 2 (ปี 2548) : ถ่ ำยโอนเทคนิคกำรจัดทำแผนที่ ควำมยำกจน ที่ศึกษำจำกโครงกำรระยะ
ที่ 1 ให้กั บบุ คลำกรของ สศช. และ สสช. เพื่อร่วมกั นจัดทำแผนที่ ควำมยำกจน พ.ศ. 2545 โดยทีดี อำร์ไอ
เป็ นที่ ปรึกษำโครงกำรและดำเนินกำรฝึกอบรมถ่ ำยโอนเทคนิค ส่วนธน ำคำรโลกให้ กำรสนับสนุ นด้ำน
กำรเงิน
หลังจำกสิ้ นสุดโครงกำร CDP – PAM ในปี 2549 สำนักงำนสถิติแห่งชำติ ได้จัดทำแผนที่ควำม
ยำกจน พ.ศ.2547 ซึ่งได้รั บกำรสนั บสนุนจำกธนำคำรโลกในกำรจ้ำงที่ ปรึ กษำจำกทีดี อำร์ไอในกำรปรับปรุ ง
เทคนิค วิธี กำรจัดทำแผนที่ควำมยำกจน
ตั้งแต่ปี 2550 เป็นต้ นมำ สำนักงำนสถิติ แห่งชำติได้จัดทำแผนที่ควำมยำกจนทุ กปี โดยจัดทำใน
ปีถั ดจำกปีที่ ทำกำรสำรวจภำวะเศรษฐกิจและสังคมของครั วเรือน (สศส.) ซึ่ งเก็ บรวบรวมข้อมูลทั่วไปข อง
ครัวเรื อน ทรั พย์สิ น และค่ำใช้ จ่ำยของครัวเรื อนทุกปี ส่ วนข้อมู ลด้ำนรำยได้ของครัวเรื อนนั้น มี กำรเก็ บ
รวบรวมข้อมู ลปีเว้นปี หรือปีคู่
สำหรั บปี 2561 สสช. ได้จั ดทำแผนที่ ควำมยำกจนของประเทศไทย พ.ศ. 2560 โดยใช้
ฐำนข้อมูลจำกสำมะโนประชำกรและเคหะ พ.ศ. 2553 และกำรสำรวจภำวะเศรษฐกิจและสั งคมของครัวเรือน
พ.ศ. 2560 และจัดทำเพี ยงมิติค่ำใช้จ่ำยเท่ำนั้น
1