POVERTY MAPS WHOLE KINGDOM - page 12

1. แผนที่ควำมยำกจน (Poverty Maps) คื ออะไร
กำรจัดทำโครงกำรแผนที่ ควำมยำกจนเป็นกำรนำเสนอข้อมูลเชิงพื้นที่เพื่ อแสดงให้เห็นสถำนะ
ทำงเศรษฐกิจ ภำวะควำมยำกจน และกำรกระจำยรำยได้ ของครัวเรือน ตั้ งแต่ระดั บทั่วรำชอำณำจักร ภำค
จังหวัด อำเภอ และตำบล ซึ่งสำมำรถนำเสนอในระบบสำรสนเทศภูมิ ศำสตร์ (Geographic Information
System : GIS) จัดทำขึ้นโดยกำรเชื่อมโยงข้อมูลกำรสำรวจภำวะเศรษฐกิ จและสังคมของครัวเรือน และข้ อมูล
สำมะโนประชำกรและเคหะเข้ำด้วยกัน โดยใช้ วิธี Small Area Estimation ของธนำคำรโลก ร่วมกั บวิธี กำร
ทำงสถิติและเศรษฐมิติ
แผนที่ควำมยำกจนเป็ นเครื่องมือสำคัญสำหรับภำครั ฐใช้ในกำรกำหนดนโยบำย วำงแผนงำน
ติ ดตำมและประเมินผล โดยผู้ ดำเนิ นงำนในระดับนโยบำยสำมำรถทรำบว่ ำพื้ นที่ที่มี ควำมยำกจนอยู่ที่ไหนบ้ ำง
ระดับควำมยำกจน และควำมรุนแรงของควำมยำกจนในพื้ นที่นั้นๆ เป็ นอย่ำงไร ซึ่งมีควำมจำเป็นต่อรั ฐบำลใน
กำรจัดสรรทรัพยำกรที่มี อยู่อย่ำงจำกัดให้มีประสิทธิภำพ และประสิทธิผล
2. ประโยชน์ของแผนที่ ควำมยำกจน
1) ใช้วัดกำรกระจุ กตัว และกำรกระจำยตั วของคนจน
2) เพิ่มควำมเข้ำใจเกี่ยวกับอิทธิพลของปัจจัยพื้นที่ต่อควำมยำกจน
3) สนับสนุนกำรดำเนินนโยบำยขจั ดควำมยำกจนของภำครัฐ ช่วยในกำรจัดสรรงบประมำณ
และทรัพยำกรอื่นๆ ให้สอดคล้องกั บจำนวนคนจน ระดับควำมยำกจน และควำมรุนแรงของควำมยำกจน
ในแต่ละพื้นที่อย่ำงเหมำะสมและเท่ ำเทียม
4) ช่วยประเมินผลกำรดำเนินงำนตำมนโยบำยแก้ ไขปัญหำควำมยำกจน อันจะนำไปสู่ กำรเพิ่ ม
ประสิทธิภำพในกำรดำเนินนโยบำย
3. แนวคิดกำรวัดควำมยำกจน
ควำมยำกจน หมำยถึง ควำมขำดแคลนหรือไม่ พอเพียงต่ อกำรดำรงชีพตำมควำมจำเป็น
พื้นฐำน (ปั จจัยสี่ ) กำรขำดศักยภำพในกำรดำเนิ นชีวิ ต เนื่องจำกขำดแคลนทรั พยำกรหรือปัจจั ยกำรผลิต
กำรขำดควำมรู้ควำมสำมำรถ ขำดทำงเลื อก ขำดกำรรับรู้ข่ำวสำร ไม่สำมำรถเข้ ำถึงบริกำรขั้นพื้ นฐำน
ตลอดจนขำดกำรมีส่วนร่ วมในกำรปกครองสังคม และวัฒนธรรมในกำรดำเนินชีวิต
สำหรับเกณฑ์วัดว่ำใครคือคนจน กำหนดเส้นแบ่งด้วยเกณฑ์มำตรฐำนควำมต้องกำรอำหำร
และสิ่ งจำเป็ นพื้ นฐำนขั้นต่ ำที่ เพี ยงพอต่อกำรดำรงชี พของแต่ ละบุ คคล เรียกว่ำ เส้ นควำมยำกจน
(Poverty Line) ซึ่งคำนวณเป็ นตัวเงินที่สะท้อนต้นทุนหรือค่ำใช้ จ่ำยของปั จเจกบุคคลในกำรได้มำซึ่งอำหำร
และสิ่งจำเป็นพื้ นฐำนขั้นต่ำที่ทำให้สำมำรถดำรงชีพได้ มีหน่วยเป็นบำทต่ อคนต่อเดื อน หำกบุคคลใดมีระดับ
รำยได้หรือค่ ำใช้จ่ำย (ระดับกำรบริ โภค) ต่ำกว่ำเส้นควำมยำกจนถือเป็นคนจน
เส้ นควำมยำกจนด้ำนอำหำรกำหนดขึ้นจำกควำมต้ องกำรปริมำณสำรอำหำร แคลอรี และ
โปรตีนของคนซึ่ งแตกต่ำงกันตำมเพศและอำยุ รวมทั้งแบบแผนกำรบริ โภค และค่ำครองชี พที่แตกต่ ำงกัน
ตำมภูมิ ภำคและพื้นที่ แต่ได้ รับควำมพึงพอใจหรืออรรถประโยชน์ (Utility) เท่ำกั น ทั้งนี้ กำรกำหนดรูปแบบ
กำรบริโภคเป็ นตะกร้ ำสินค้ำอุ ปโภคบริโภค (Consumption Baskets) ที่ แตกต่ำงกั นตำมพื้ นที่ จำนวน
9 ตะกร้ำ ประกอบด้ วย 1 ตะกร้ำสิ นค้ ำของกรุงเทพมหำนคร และ 8 ตะกร้ ำสินค้ ำแยกเขตเมืองและเขต
ชนบทของภำคเหนือ ภำคกลำง ภำคตะวันออกเฉียงเหนื อ และภำคใต้ เพื่อสะท้ อนรูปแบบกำรบริ โภคของ
คนที่อำศัยอยู่ต่ ำงภูมิ ภำคและสังคม รวมทั้งใช้ดัชนีรำคำผู้บริโภคในพื้นที่สะท้อนรำคำสินค้ำหรือค่ ำครองชีพ
2