Page 19 - Poverty Maps 2010

บทนำ
ความยากจนเป็นปัญหาที่มีความสลั บซับซ้อนเกิดขึ้ นจากหลายสาเหตุในหลายมุ มมองไม่เฉพาะ
ประเด็นการมีรายได้ น้อย หรือการบริโภคน้อยเท่ านั้น แต่ยังครอบคลุมถึ งการขาดการศึกษา ขาดทักษะในการ
ประกอบอาชีพ ขาดโอกาสในการเข้าถึงแหล่งทุนและทรัพยากร โดยเฉพาะที ่ดินทากิน ที่ อยู่อาศัย
ขาดโอกาสในการเข้าถึงสิ่ งอานวยความสะดวก แหล่งน้า ไฟฟู า เป็นต้ น ความยากจนจึงเป็ นปั ญหาหลักที่ทุ ก
ภาคส่วนต้องให้ความสาคั ญ การแก้ไขปั ญหาความยากจนต้องเน้ นการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน และต้ องบูรณา
การการแก้ไขปัญหาอย่ างเป็นระบบให้ครอบคลุมทุกมิ ติไปพร้อมๆกัน เพื่อพัฒนาศักยภาพของคนจนให้ สามารถ
พึ่งตนเองได้อย่ างยั่งยืน การจั ดทาแผนที่ความยากจนเป็นการวิ เคราะห์ปั จจัยต่ างๆ ดังกล่าวข้างต้ น เพื่อให้
สอดคล้องกับสภาพความเป็นอยู่ ที่แท้จริ งของประชาชนในแต่ ละพื้นที่ โดยใช้วิ ธีการทางสถิติและเศรษฐมิ ติ
ทาให้ ได้ข้อมูลสถิติและตัวชี ้ วัดความยากจนในระดับพื้ นที ่ตั ้งแต่ระดั บประเทศ ภาค จังหวัด อาเภอ
และตาบล จาแนกตามเขตการปกครอง คือ ในเขตเทศบาลและนอกเขตเทศบาล ซึ่งจะสะท้อนให้เห็นถึงปัจจัย
ที่ส่งผลต่อความยากจน อันประกอบด้วยโครงสร้างประชากร ทรัพย์สิน และการย้ายถิ่น
สานักงานสถิ ติแห่ งชาติ (สสช.) และสานักงานคณะกรรมการพั ฒนาการเศรษฐกิจและสังคม
แห่งชาติ (สศช.) คานึงถึงประโยชน์ ของแผนที่ความยากจน จึงริเริ่มให้มี การจัดทาแผนที่ ความยากจนของ
ประเทศไทยขึ้น ภายใต้โครงการความร่ วมมือเพื่อการพัฒนาประเทศ ด้ านการวิเคราะห์ ความยากจน และ
ติ ดตามประเมินผล (Country Development Partnership in Poverty Analysis and Monitoring :
CDP - PAM) โดยเป็นความร่วมมือของ 4 องค์กร ได้ แก่ สสช. สศช. สถาบันวิจัยเพื่ อการพัฒนาประเทศไทย
(ทีดี อาร์ไอ) และธนาคารโลก ซึ่งการดาเนินงานแบ่งเป็น 2 ระยะ คือ
ร ที 1 (ปี 2546) : ศึ กษาวิจัยการจัดทาแผนที่ความยากจน พ.ศ. 2543 โดยใช้ เทคนิคของ
ธนาคารโลก ทีดี อาร์ไอเป็นฝุ ายศึกษาวิจั ย ธนาคารโลกเป็ นฝุายให้ คาปรึกษาด้ านเทคนิคและสนับสนุ นด้าน
การเงิน ส่ วน สศช. และ สสช. ให้ความช่วยเหลือด้านข้อมู ล
ร ที 2 (ปี 2548) : ถ่ายโอนเทคนิคการจั ดทาแผนที่ความยากจน ที่ศึกษาจากโครงการระยะที่
1 ให้ กับบุคลากรของ สศช. และ สสช. เพื่อร่ วมกันจัดทาแผนที่ความยากจน พ.ศ. 2545 โดยที ดีอาร์ ไอ
เป็นที ่ปรึกษาโครงการและดาเนินการฝึกอบรมถ่ายโอนเทคนิค ส่ วนธน าคารโลกให้ การสนับสนุน
ด้านการเงิน
หลังจากสิ้นสุดโครงการ CDP – PAM ในปี 2549 สานักงานสถิ ติแห่งชาติ ได้จัดทาแผนที่ความ
ยากจน พ.ศ.2547 ซึ่งได้รั บการสนับสนุ นจากธนาคารโลกในการจ้างที่ปรึกษาจากที ดีอาร์ไอในการปรับปรุงเทคนิค
วิธี การจัดทาแผนที่ความยากจน
ตั้งแต่ปี 2550 เป็นต้นมา สานักงานสถิติ แห่งชาติได้จัดทาแผนที่ ความยากจนทุกปี โดยจัดทาในปี
ถัดจากปีที่ทาการสารวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน (สศส.) ซึ่งเก็บรวบรวมข้อมูลทั่วไปของครัวเรือน
ทรัพย์สิน และค่าใช้จ่ายของครัวเรือนทุกปี ส่วนข้อมูลด้ านรายได้ของครัวเรือนนั้น มีการเก็ บรวบรวมข้อมูลปีเว้น
ปี หรือปีคู่
สาหรับปี 2556 สสช. ได้จัดทาแผนที่ ความยากจนของประเทศไทย พ.ศ. 2553 โดยได้เปลี่ยน
ฐานข้อมู ลจากสามะโนประชากรและเคหะ พ.ศ. 2543 มาเป็นสามะโนประชากรและเคหะ พ.ศ. 2553 และการ
สารวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน พ.ศ. 2553