Page 19 - Poverty Maps 2010

บทนำ
ความยากจนเป็นปัญหาที่ มีความสลับซับซ้อนเกิดขึ้ นจากหลายสาเหตุในหลายมุมมองไม่ เฉพาะ
ประเด็ นการมีรายได้น้อย หรื อการบริโภคน้อยเท่ านั้น แต่ยั งครอบคลุ มถึงการขาดการศึกษา ขาดทั กษะ
ในการประกอบอาชีพ ขาดโอกาสในการเข้าถึงแหล่งทุนและทรั พยากร โดยเฉพาะที่ ดินทากิน ที่อยู่อาศัย
ขาดโอกาสในการเข้ าถึงสิ่งอานวยความสะดวก แหล่งน้า ไฟฟูา เป็นต้น ความยากจนจึงเป็นปัญหาหลั กที่ทุก
ภาคส่วนต้องให้ความสาคั ญ การแก้ไขปัญหาความยากจนต้องเน้ นการมีส่วนร่วมของทุ กภาคส่วน และต้องบูรณา
การการแก้ไขปั ญหาอย่ างเป็นระบบให้ครอบคลุ มทุกมิ ติไปพร้ อมๆกัน เพื่ อพัฒนาศั กยภาพของคนจน
ให้สามารถพึ่ งตนเองได้อย่ างยั่ งยืน การจั ดทาแผนที่ความยากจนเป็นการวิเคราะห์ปัจจั ยต่างๆ ดังกล่าว
ข้างต้ น เพื่อให้สอดคล้ องกับสภาพความเป็นอยู่ ที่แท้จริงของประชาชนในแต่ละพื้ นที่ โดยใช้วิ ธีการทางสถิติ
และเศรษฐมิ ติ ทาให้ได้ ข้อมูลสถิติและตัวชี้วั ดความยากจนในระดับพื้ นที่ตั้งแต่ ระดับประเทศ ภาค จังหวัด
อาเภอ และตาบล จาแนกตามเขตการปกครอง คือ ในเขตเทศบาลและนอกเขตเทศบาล ซึ่งจะสะท้อนให้
เห็นถึงปัจจัยที่ส่งผลต่อความยากจน อันประกอบด้วยโครงสร้างประชากร ทรัพย์สิน และการย้ายถิ่น
สานักงานสถิติ แห่งชาติ (สสช.) และสานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิ จและสังคม
แห่ งชาติ (สศช.) คานึงถึงประโยชน์ของแผนที่ความยากจน จึงริเริ่มให้ มีการจัดทาแผนที่ความยากจนของ
ประเทศไทยขึ้น ภายใต้โครงการความร่ วมมือเพื่อการพั ฒนาประเทศ ด้านการวิเคราะห์ความยากจน และ
ติ ดตามประเมินผล (Country Development Partnership in Poverty Analysis and Monitoring :
CDP - PAM) โดยเป็นความร่วมมือของ 4 องค์กร ได้ แก่ สสช. สศช. สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย
(ทีดี อาร์ไอ) และธนาคารโลก ซึ่งการดาเนิ นงานแบ่งเป็น 2 ระยะ คือ
ร ย ที 1 (ปี 2546) : ศึ กษาวิจั ยการจัดทาแผนที่ความยากจน พ.ศ. 2543 โดยใช้ เทคนิ ค
ของธนาคารโลก ที ดีอาร์ไอเป็นฝุ ายศึกษาวิ จัย ธนาคารโลกเป็ นฝุายให้คาปรึกษาด้านเทคนิคและสนับสนุน
ด้านการเงิน ส่ วน สศช. และ สสช. ให้ความช่ วยเหลือด้านข้อมู ล
ร ย ที 2 (ปี 2548) : ถ่ ายโอนเทคนิคการจั ดทาแผนที่ความยากจน ที่ศึกษาจากโครงการระยะ
ที่ 1 ให้ กับบุคลากรของ สศช. และ สสช. เพื่อร่ วมกันจั ดทาแผนที่ ความยากจน พ.ศ. 2545 โดยทีดีอาร์ไอ
เป็นที่ ปรึกษาโครงการและดาเนินการฝึกอบรมถ่ ายโอนเทคนิค ส่วนธนาคารโลกให้การสนั บสนุนด้าน
การเงิน
หลังจากสิ้นสุดโครงการ CDP – PAM ในปี 2549 สานักงานสถิ ติแห่งชาติ ได้จัดทาแผนที่ความ
ยากจน พ.ศ.2547 ซึ่ งได้รับการสนั บสนุนจากธนาคารโลกในการจ้างที่ปรึกษาจากที ดี อาร์ ไอในการปรับปรุง
เทคนิค วิธี การจัดทาแผนที่ความยากจน
ตั้งแต่ปี 2550 เป็นต้นมา สานักงานสถิติแห่งชาติได้จัดทาแผนที่ ความยากจนทุกปี โดยจั ดทาใน
ปีถัดจากปี ที่ทาการสารวจภาวะเศรษฐกิ จและสังคมของครัวเรื อน (สศส.) ซึ่ งเก็บรวบรวมข้อมูลทั่วไปของ
ครัวเรือน ทรั พย์สิน และค่ าใช้ จ่ายของครัวเรือนทุ กปี ส่ วนข้อมูลด้ านรายได้ของครัวเรือนนั้น มีการเก็บ
รวบรวมข้อมู ลปีเว้นปี หรือปีคู่
สาหรับปี 2556 สสช. ได้จัดทาแผนที่ความยากจนของประเทศไทย พ.ศ. 2553 โดยได้เปลี่ยน
ฐานข้อมู ลจากสามะโนประชากรและเคหะ พ.ศ. 2543 มาเป็นสามะโนประชากรและเคหะ พ.ศ. 2553 และ
การสารวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน พ.ศ. 2553