Page 18 - Poverty Maps 2010

1
บทนํา
ความยากจนเปนปญหาที่มีความสลับซับซอนเกิดขึ้นจากหลายสาเหตุในหลายมุ มมองไมเฉพาะ
ประเด็นการมีรายได นอย หรือการบริ โภคนอยเท านั้น แตยังครอบคลุ มถึงการขาดการศึกษา ขาดทักษะใน
การประกอบอาชีพ ขาดโอกาสในการเขาถึงแหลงทุนและทรัพยากร โดยเฉพาะที ่ดินทํ ากิน ที่ อยูอาศั ย
ขาดโอกาสในการเขาถึงสิ่งอํานวยความสะดวก แหล งน้ํา ไฟฟา เปนตน ความยากจนจึงเปนปญหาหลักที่ทุ ก
ภาคส วนตองให ความสําคั ญ การแกไขปญหาความยากจนต องเนนการมี สวนรวมของทุกภาคส วน และตอง
บูรณาการการแกไขปญหาอยางเปนระบบใหครอบคลุ มทุกมิติไปพรอม ๆ กัน เพื่อพัฒนาศักยภาพของคนจน
ใหสามารถพึ่งตนเองไดอย างยั่ งยืน การจัดทําแผนที่ ความยากจนเปนการวิเคราะหปจจัยต าง ๆ ดังกลาว
ขางตน เพื่อใหสอดคลองกับสภาพความเปนอยูที่แทจริงของประชาชนในแตละพื้นที่ โดยใชวิธี การทางสถิติ
และเศรษฐมิติ ทําใหได ขอมูลสถิ ติและตัวชี้วั ดความยากจนในระดับพื้ นที่ตั้งแตระดับประเทศ ภาค จั งหวัด
อําเภอ และตําบล จําแนกตามเขตการปกครอง คือ ในเขตเทศบาลและนอกเขตเทศบาล ซึ่งจะสะทอนให
เห็นถึงปจจัยที่สงผลตอความยากจน อันประกอบด วยโครงสรางประชากร ทรัพยสิน และการยายถิ่น
สํานักงานสถิ ติแห งชาติ (สสช.) และสํ านักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสั งคม
แหงชาติ (สศช.) คํานึงถึงประโยชน ของแผนที่ความยากจน จึงริ เริ่มใหมีการจั ดทํ าแผนที่ความยากจนของ
ประเทศไทยขึ้น ภายใตโครงการความร วมมือเพื่อการพัฒนาประเทศ ดานการวิเคราะหความยากจน และ
ติดตามประเมินผล (Country Development Partnership in Poverty Analysis and Monitoring :
CDP - PAM) โดยเปนความร วมมือของ 4 องค กร ไดแก สสช. สศช. สถาบั นวิจัยเพื่ อการพัฒนาประเทศไทย
(ทีดี อารไอ) และธนาคารโลก ซึ่งการดําเนินงานแบงเปน 2 ระยะ คือ
ระยะที่ 1 (ป 2546) : ศึ กษาวิจั ยการจัดทําแผนที่ความยากจน พ.ศ. 2543 โดยใชเทคนิค
ของธนาคารโลก ทีดี อารไอเป นฝายศึ กษาวิจัย ธนาคารโลกเป นฝายให คํ าปรึกษาดานเทคนิคและสนับสนุ น
ดานการเงิ น สวน สศช. และ สสช. ใหความช วยเหลือด านขอมูล
ระยะที่ 2 (ป 2548) : ถายโอนเทคนิ คการจัดทํ าแผนที่ความยากจน ที่ ศึกษาจากโครงการระยะ
ที่ 1 ใหกับบุคลากรของ สศช. และ สสช. เพื่อรวมกันจัดทําแผนที่ความยากจน พ.ศ. 2545 โดยทีดี อารไอ เปนที่
ปรึกษาโครงการและดําเนิ นการฝ กอบรมถายโอนเทคนิค ส วนธนาคารโลกใหการสนับสนุ นดานการเงิน
หลังจากสิ้นสุดโครงการ CDP – PAM ในป 2549 สํ านักงานสถิ ติแหงชาติได จัดทํ าแผนที่ความ
ยากจน พ.ศ.2547 ซึ่งไดรั บการสนับสนุ นจากธนาคารโลกในการจางที่ปรึ กษาจากทีดี อารไอในการปรับปรุ ง
เทคนิค วิ ธีการจัดทําแผนที่ความยากจน
ตั้งแตป 2550 เป นตนมา สํานักงานสถิติแหงชาติไดจัดทําแผนที่ความยากจนทุกป โดยจัดทํ าใน
ปถัดจากป ที่ทําการสํ ารวจภาวะเศรษฐกิ จและสังคมของครัวเรือน (สศส.) ซึ่งเก็ บรวบรวมขอมูลทั่วไปของ
ครัวเรือน ทรั พยสิน และค าใชจ ายของครัวเรือนทุกป สวนข อมูลด านรายได ของครัวเรือนนั้ น มี การเก็บ
รวบรวมขอมูลปเวนป หรือปคู
สําหรับป 2556 สสช. ไดจัดทํ าแผนที่ความยากจนของประเทศไทย พ.ศ. 2553 โดยไดเปลี่ยน
ฐานขอมูลจากสํามะโนประชากรและเคหะ พ.ศ. 2543 มาเปนสํ ามะโนประชากรและเคหะ พ.ศ. 2553 และ
การสํารวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน พ.ศ. 2553