Page 17 - Poverty Map Whole 2010

นอกจากนี้ยังคานึงถึงการประหยั ดจากขนาด (Economy of Scale) กล่าวคือ เมื่อมีคน
จานวนมากบริโภค / ใช้ สินค้าร่วมกันจะช่วยให้ประหยั ด ในหมวดสินค้าอาหารและสินค้าที่มิใช่อาหาร
แผนที่ความยากจนได้ นาเสนอตัวชี้ วัดทางด้ านมิติ รายได้ และมิติ ค่ าใช้จ่าย แยกเป็ นในเขต
เทศบาลและนอกเขตเทศบาล โดยมีแนวคิดดังนี้
1) มิติรำยได้ แ มิติ ค่ำใช้จ่ ำย
แนวคิดการวัดระดับความเป็นอยู่ที่ดี หรื อความอยู่ดีกินดี (Well Being) นิยมวัดในรูปของ
ตัวเงิ น โดยใช้รายได้หรือค่ าใช้จ่ายของครัวเรือน / บุคคล เป็นตัวบ่ งชี้ถึงระดับความเป็นอยู่และความยากจน
โดยทั่วไปแล้วประเทศกาลังพัฒนามักใช้ค่ าใช้จ่ายของครั วเรือนเป็นตัวกาหนด เนื่องจากข้ อมูลค่ าใช้จ่ายไม่ผัน
ผวน และจดจาได้ง่าย เพราะครั วเรือนส่วนใหญ่ในประเทศกาลังพัฒนาอยู่ในภาคการเกษตร มี แบบแผนการ
ใช้ จ่ายไม่ เปลี่ยนแปลงมากนัก และรายการใช้ จ่ายประจาส่ วนใหญ่เป็ นอาหารและสิ นค้าอุปโภคที่ จาเป็น
ในขณะที่รายได้ ของครัวเรื อนส่วนใหญ่มาจากการเกษตร จึ งมีความผั นผวนไม่ แน่นอนในแต่ละปี ขึ้นอยู่กั บ
ภูมิอากาศและราคาผลผลิ ต ส่วนประเทศที่พัฒนาแล้ว นิยมใช้รายได้เป็นตัวชี้วัดเพราะข้ อมูลรายได้จะจดจา
ได้มากกว่าค่ าใช้จ่าย เนื่ องจากรายได้ของคนส่วนใหญ่มาจากเงินเดือน ค่าจ้างที่แน่นอนเป็นประจา ในขณะที่
ค่าใช้จ่ายจะมีแบบแผนการใช้จ่าย และรายการใช้จ่ายค่อนข้างมาก
2) ใน ขต ทศบำ แ น ขต ทศบำ
ภาวะการครองชีพและความเป็ นอยู่ของคนในแต่ ละภูมิ ภาคและพื้ นที่ จะแตกต่ างกัน
เนื่องจากรู ปแบบการบริ โภคและราคาสินค้าที่ แตกต่างกัน เช่ น ค่าครองชี พในเขตเมืองจะสูงกว่ าเขตชนบท
ค่าครองชี พในกรุงเทพฯ จะสูงกว่ าทุกภาคของประเทศ เป็ นต้น ดังนั้น การกาหนดคนจน โดยใช้ เกณฑ์เส้น
ความยากจน จึงต้ องสะท้อนถึงมาตรฐานการครองชี พของคนที่อาศั ยอยู่ต่างภู มิ ภาคและพื้นที่ โดยได้ รับ
อรรถประโยชน์ (Utility) จากการบริ โภคสินค้าเท่ากัน นอกจากนี้ ภาวะการครองชีพยังอาจได้รับอิ ทธิพลจาก
ภูมิ ประเทศและพื้นที่ตั้งอีกด้วย ดังนั้ น การวัดความยากจน จึงได้ แบ่งพื้นที่เป็น 5 ภูมิ ภาค ซึ่งแต่ละภูมิ ภาคแยก
เป็ นในเขตเทศบาล (เขตเมือง) และนอกเขตเทศบาล (เขตชนบท) ได้แก่ กรุ งเทพมหานคร
(มีเขตเมืองอย่างเดียว) ส่วนภาคเหนื อ ภาคตะวั นออกเฉียงเหนือ ภาคกลาง และภาคใต้ มีทั้งเขตเมื องและเขต
ชนบท
4. วิธี ำรจัดทำแผนทีควำมยำ จน
วิธี การจัดทาแผนที่ความยากจน คื อ การสร้างสมการถดถอย (Model) จากข้อมูลโครงการ
ภาวะเศรษฐกิ จและสังคมของครั วเรือนในแต่ ละจังหวัด แยกตามเขตการปกครอง ซึ่งมีรู ปแบบการอุปโภค
บริโภคที่แตกต่างกัน เพื่อประมาณการรายได้ / ค่าใช้จ่ายให้กับครัวเรื อนทั้งประเทศในสามะโนประชากรและ
เคหะ แล้ วนามาเปรียบเทียบกับเส้นความยากจนเพื่อกาหนดว่ าครัวเรือนใดจนและครั วเรือนใดไม่จน ในการ
จัดทาแผนที่ความยากจนของประเทศไทย พ.ศ. 2553 ใช้ข้อมู ลจาก 2 แหล่ง คือ สามะโนประชากรและเคหะ
พ.ศ.2553 และสารวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครั วเรือน พ.ศ.2553 (สศส.) ซึ่งโครงการ สศส. เก็บ
รวบรวมข้อมู ลด้านค่าใช้จ่ายทุกปี ส่ วนข้อมูลด้ านรายได้ของครัวเรือนนั้นมีการเก็บรวบรวมข้อมูลปีเว้นปี หรื อ
ปีคู่ ดังนั้น สสช. จึงสามารถจัดทาแผนที่ความยากจนของประเทศไทย พ.ศ. 2553 ซึ่งมี ข้อมูลเพียงด้าน
ค่าใช้ จ่ายเท่านั้ น ซึ่งมีการจัดทาแบบจาลองในแต่ละจังหวั ด แยกเป็นในเขตเทศบาล และนอกเขตเทศบาล
จานวน 154 แบบจาลอง และได้คัดเลือกตัวแปรร่ วมที่ส่งผลต่อความยากจน 2 ปัจจัยหลัก คือ
1) ด้านโครงสร้างประชากร ได้แก่ ความเกี่ยวพันกับหั วหน้าครัวเรื อน เพศ อายุ สถานภาพสมรส
การศึกษา สถานภาพการทางาน และอาชีพ