POVERTY MAPS NORTHEATERN REGION - page 13

บทนา
ความยากจนเป็นปัญหาที่มีความสลับซับซ้อน เกิ ดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ไม่เฉพาะการมี รายได้น้อย
หรือการบริโภคน้ อยเท่านั้น แต่ยังหมายถึงการขาดการศึกษา ขาดทักษะในการประกอบอาชีพ ขาดโอกาส
ในการเข้าถึ งแหล่ งทุนและทรั พยากร โดยเฉพาะที่ ดิ นทากิ น ที่อยู่ อาศัย ขาดโอกาสในการเข้ าถึ ง
สิ ่งอานวยความสะดวก แหล่ งน้า ไฟฟู า เป็ นต้น ความยากจนจึงเป็ นปั ญหาหลักที่ ทุกภาคส่ วนต้ องให้
ความสาคัญ การแก้ไขปัญหาความยากจนจึงต้องบูรณาการการแก้ไขปัญหาอย่างเป็นระบบให้ครอบคลุ มทุกมิติ
ไปพร้ อมๆกัน เพื่ อพัฒนาศั กยภาพของคนจนให้ สามารถพึ่ งตนเองได้ อย่างยั ่งยืน การจั ดทาแผนที่
ความยากจนเป็นการวิ เคราะห์ โดยใช้ วิธีการทางสถิติ และเศรษฐมิ ติ ประมาณค่า สถิ ติ และตัวชี้ วัด
ความยากจนในระดั บพื้ นที่ ตั ้งแต่ ระดั บ จั งหวั ด อาเภอ และตาบล จาแนกตามเขตการปกครอง
(ในเขตเทศบาลและนอกเขตเทศบาล) ซึ่งจะสะท้อนให้ เห็นถึ งสถานการณ์ความยากจน ความรุนแรงของ
ปัญหา และความไม่เสมอภาคในแต่ละพื้นที่ย่อย เพื่อให้ หน่วยงานที่ เกี่ยวข้องใช้เป็นข้อมูลประกอบการจัดทา
นโยบาย ติดตามประเมินผล และตั ดสินใจในการแก้ ไขปัญหาความยากจนต่ อไป
สานักงานสถิ ติแห่งชาติ (สสช.) และสานักงานคณะกรรมการพั ฒนาการเศรษฐกิจและสังคม
แห่ งชาติ (สศช.) คานึ งถึงประโยชน์ของแผนที่ความยากจน จึงริเริ่มให้มี การจัดทาแผนที่ ความยากจนของ
ประเทศไทยขึ้น ภายใต้โครงการความร่วมมือเพื่ อการพัฒนาประเทศ ด้ านการวิเคราะห์ ความยากจน และ
ติ ดตามประเมินผล (Country Development Partnership in Poverty Analysis and Monitoring :
CDP - PAM) โดยเป็นความร่วมมื อของ 4 องค์กร ได้แก่ สสช. สศช. สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย
(ทีดี อาร์ไอ) และธนาคารโลก ซึ่งการดาเนิ นงานแบ่งเป็น 2 ระยะ คือ
ระยะที่ 1 (ปี 2546) : ศึกษาวิจั ยการจัดทาแผนที่ความยากจน พ.ศ. 2543 โดยใช้ เทคนิ ค
ของธนาคารโลก ที ดีอาร์ไอเป็นฝุ ายศึกษาวิ จัย ธนาคารโลกเป็ นฝุายให้คาปรึกษาด้านเทคนิคและสนับสนุน
ด้านการเงิน ส่ วน สศช. และ สสช. ให้ความช่วยเหลือด้านข้อมู ล
ระยะที่ 2 (ปี 2548) : ถ่ายโอนเทคนิคการจั ดทาแผนที่ความยากจน ที่ ศึกษาจากโครงการระยะ
ที่ 1 ให้กั บบุคลากรของ สศช. และ สสช. เพื่อร่ วมกันจัดทาแผนที่ความยากจน พ.ศ. 2545 โดยทีดี อาร์ไอ
เป็นที่ ปรึกษาโครงการและดาเนินการฝึกอบรมถ่ ายโอนเทคนิค ส่วนธนาคารโลกให้การสนั บสนุนด้าน
การเงิน
หลังจากสิ้นสุดโครงการ CDP – PAM ในปี 2549 สานักงานสถิ ติแห่งชาติ ได้จัดทาแผนที่ความ
ยากจน พ.ศ.2547 ซึ่งได้รั บการสนับสนุ นจากธนาคารโลกในการจ้างที่ปรึ กษาจากทีดี อาร์ ไอในการปรับปรุ ง
เทคนิค วิธี การจัดทาแผนที่ความยากจน
ตั้งแต่ปี 2550 เป็นต้นมา สานักงานสถิติแห่งชาติได้จัดทาแผนที่ ความยากจนทุกปี โดยจั ดทาใน
ปีถัดจากปี ที่ทาการสารวจภาวะเศรษฐกิ จและสังคมของครัวเรื อน (สศส.) ซึ่งเก็บรวบรวมข้อมูลทั่ วไปของ
ครัวเรือน ทรั พย์สิน และค่ าใช้ จ่ายของครัวเรือนทุ กปี ส่ วนข้อมูลด้ านรายได้ของครัวเ รือนนั้ น มีการเก็บ
รวบรวมข้อมู ลปีเว้นปี หรือปีคู่
1