POVERTY MAPS NORTHEATERN REGION - page 14

สาหรั บปี 2561 สสช. ได้ จัดทาแผนที่ ความยากจนของประเทศไทย พ.ศ. 2560 โดยใช้
ฐานข้อมู ลจากสามะโนประชากรและเคหะ พ.ศ. 2553 และการสารวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครั วเรือน
พ.ศ. 2560 และจัดทาเพี ยงมิติค่าใช้จ่ายเท่านั้น
1. แผนที่ความยากจน (Poverty Maps) คื ออะไร
การจัดทาโครงการแผนที่ ความยากจนเป็นการนาเสนอข้อมูลเชิงพื้นที่เพื่ อแสดงให้เห็นสถานะ
ทางเศรษฐกิจ ภาวะความยากจน และการกระจายรายได้ของครัวเรื อน ตั้งแต่ ระดับทั่วราชอาณาจักร ภาค
จังหวั ด อาเภอ และตาบล ซึ่งสามารถนาเสนอในระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (Geographic Information
System : GIS) จัดทาขึ้นโดยการเชื่ อมโยงข้อมูลการสารวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน และข้อมูล
สามะโนประชากรและเคหะเข้าด้วยกัน โดยใช้วิ ธี Small Area Estimation ของธนาคารโลก ร่วมกั บวิธี การ
ทางสถิติและเศรษฐมิติ
แผนที่ความยากจนเป็นเครื่ องมือสาคั ญสาหรับภาครัฐใช้ ในการกาหนดนโยบาย วางแผนงาน
ติ ดตามและประเมินผล โดยผู้ดาเนินงานในระดับนโยบายสามารถทราบว่าพื้ นที่ที่มี ความยากจนอยู่ที่ไหนบ้ าง
ระดับความยากจน และความรุ นแรงของความยากจนในพื้นที่นั้นๆ เป็ นอย่างไร ซึ่งมีความจาเป็นต่อรั ฐบาลใน
การจัดสรรทรัพยากรที่มี อยู่อย่างจากัดให้มีประสิทธิภาพ และประสิทธิผล
2. ประโยชน์ของแผนที่ ความยากจน
1) ใช้วัดการกระจุ กตัว และการกระจายตัวของคนจน
2) เพิ่มความเข้าใจเกี่ยวกับอิทธิพลของปัจจัยพื้นที่ต่อความยากจน
3) สนับสนุนการดาเนิ นนโยบายขจัดความยากจนของภาครัฐ ช่ วยในการจัดสรรงบประมาณ
และทรั พยากรอื่นๆ ให้สอดคล้องกั บจานวนคนจน ระดับความยากจน และความรุนแรงของความยากจน
ในแต่ละพื้นที่อย่างเหมาะสมและเท่ าเทียม
4) ช่วยประเมินผลการดาเนิ นงานตามนโยบายแก้ไขปัญหาความยากจน อันจะนาไปสู่การเพิ่ ม
ประสิทธิภาพในการดาเนินนโยบาย
3. แนวคิดการวัดความยากจน
ความยากจน หมายถึง ความขาดแคลนหรือไม่ พอเพียงต่ อการดารงชีพตามความจาเป็น
พื้นฐาน (ปั จจัยสี่ ) การขาดศักยภาพในการดาเนิ นชีวิ ต เนื่องจากขาดแคลนทรั พยากรหรือปัจจั ยการผลิต
การขาดความรู้ ความสามารถ ขาดทางเลื อก ขาดการรับรู้ข่าวสาร ไม่ สามารถเข้าถึงบริการขั้ นพื้นฐาน
ตลอดจนขาดการมีส่วนร่ วมในการปกครองสังคม และวัฒนธรรมในการดาเนินชีวิต
สาหรับเกณฑ์วัดว่ าใครคือคนจน กาหนดเส้นแบ่งด้วยเกณฑ์มาตรฐานความต้องการอาหาร
และสิ่ งจาเป็ นพื้นฐานขั้ นต่ าที่เพียงพอต่ อการดารงชีพของแต่ ละบุ คคล เรี ยกว่า เส้ นความยา กจน
(Poverty Line) ซึ่งคานวณเป็นตัวเงินที่สะท้อนต้นทุนหรือค่าใช้ จ่ายของปัจเจกบุ คคลในการได้มาซึ่งอาหาร
และสิ่งจาเป็นพื้นฐานขั้ นต่าที่ทาให้สามารถดารงชีพได้ มีหน่วยเป็นบาทต่ อคนต่อเดือน หากบุคคลใดมีระดับ
รายได้หรือค่ าใช้จ่าย (ระดับการบริ โภค) ต่ากว่าเส้นความยากจนถือเป็นคนจน
การจัดทาแผนที่ ความยากจนของประเทศไทยใช้เส้ นความยากจนที่ จัดทาโดยสานั กงาน
คณะกรรมการพั ฒนาการเศรษฐกิจและสั งคมแห่งชาติ ร่วมกั บสถาบันวิ จัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ที ดี
อาร์ไอ) เป็ นเกณฑ์ในการกาหนดว่าบุ คคลใดเป็นคนจนหรือไม่จน โดยหากบุ คคลมีค่ าใช้จ่ายเพื่ อใช้ในการ
บริโภคอุปโภคต่ากว่ าเส้นความยากจน ถือว่าเป็ นคนจน ซึ่งเส้นความยากจนนี้ใช้แนวคิดความต้องการอาหาร
และสิ่งจาเป็ นพื้นฐานขั้นต่าที่ เพียงพอต่ อการดารงชีพของแต่ละบุคคล ซึ่งคานวณเป็นตัวเงินที่ สะท้อนต้ นทุน
2