POVERTY MAPS NORTHERN REGION - page 15

สำหรั บปี 2561 สสช. ได้ จัดทำแผนที่ควำมยำกจนของประเทศไทย พ.ศ. 2560 โดยใช้
ฐำนข้ อมูลจำกสำมะโนประชำกรและเคหะ พ.ศ. 2553 และกำรสำรวจภำวะเศรษฐกิ จและสั งคมของ
ครั วเรือนพ.ศ. 2560 และจั ดทำเพียงมิติค่ ำใช้จ่ำยเท่ ำนั้น
1. แผนที่ควำมยำกจน (Poverty Maps) คื ออะไร
กำรจัดทำโครงกำรแผนที่ ควำมยำกจนเป็นกำรนำเสนอข้อมูลเชิงพื้นที่เพื่ อแสดงให้เห็นสถำนะ
ทำงเศรษฐกิจ ภำวะควำมยำกจน และกำรกระจำยรำยได้ ของครัวเรือน ตั้งแต่ระดั บทั่วรำชอำณำจักร ภำค
จังหวัด อำเภอ และตำบล ซึ่งสำมำรถนำเสนอในระบบสำรสนเทศภู มิ ศำสตร์ (Geographic Information
System : GIS) จัดทำขึ้นโดยกำรเชื่อมโยงข้อมูลกำรสำรวจภำวะเศรษฐกิ จและสังคมของครัวเรือน และข้ อมูล
สำมะโนประชำกรและเคหะเข้ำด้วยกัน โดยใช้ วิธี Small Area Estimation ของธนำคำรโลก ร่วมกั บวิธี กำร
ทำงสถิติและเศรษฐมิติ
แผนที่ควำมยำกจนเป็ นเครื่องมือสำคัญสำหรั บภำครัฐใช้ในกำรกำหนดนโยบำย วำงแผนงำน
ติ ดตำมและประเมินผล โดยผู้ ดำเนิ นงำนในระดับนโยบำยสำมำรถทรำบว่ ำพื้ นที่ที่มี ควำมยำกจนอยู่ที่ไหนบ้ ำง
ระดับควำมยำกจน และควำมรุนแรงของควำมยำกจนในพื้ นที่นั้นๆ เป็ นอย่ำงไร ซึ่งมีควำมจำเป็นต่อรั ฐบำลใน
กำรจัดสรรทรัพยำกรที่มี อยู่อย่ำงจำกัดให้มีประสิทธิภำพ และประสิทธิผล
2. ประโยชน์ของแผนที่ ควำมยำกจน
1) ใช้วัดกำรกระจุ กตัว และกำรกระจำยตั วของคนจน
2) เพิ่มควำมเข้ำใจเกี่ยวกับอิทธิพลของปัจจัยพื้นที่ต่อควำมยำกจน
3) สนับสนุนกำรดำเนินนโยบำยขจั ดควำมยำกจนของภำครัฐ ช่วยในกำรจัดสรรงบประมำณ
และทรัพยำกรอื่นๆ ให้สอดคล้องกั บจำนวนคนจน ระดับควำมยำกจน และควำมรุนแรงของควำมยำกจน
ในแต่ละพื้นที่อย่ำงเหมำะสมและเท่ ำเทียม
4) ช่วยประเมินผลกำรดำเนินงำนตำมนโยบำยแก้ไขปัญหำควำมยำกจน อั นจะนำไปสู่ กำรเพิ่ ม
ประสิทธิภำพในกำรดำเนินนโยบำย
3. แนวคิดกำรวัดควำมยำกจน
ควำมยำกจน หมำยถึง ควำมขำดแคลนหรือไม่ พอเพียงต่ อกำรดำรงชีพตำมควำมจำเป็น
พื้นฐำน (ปั จจัยสี่ ) กำรขำดศักยภำพในกำรดำเนิ นชีวิ ต เนื่องจำกขำดแคลนทรั พยำกรหรือปั จจัยกำรผลิต
กำรขำดควำมรู้ควำมสำมำรถ ขำดทำงเลื อก ขำดกำรรับรู้ข่ำวสำร ไม่สำมำรถเข้ ำถึงบ ริกำรขั้นพื้ นฐำน
ตลอดจนขำดกำรมีส่วนร่ วมในกำรปกครองสังคม และวัฒนธรรมในกำรดำเนินชีวิต
สำหรับเกณฑ์วัดว่ำใครคือคนจน กำหนดเส้นแบ่งด้วยเกณฑ์มำตรฐำนควำมต้องกำรอำหำร
และสิ่ งจำเป็นพื้ นฐำนขั้นต่ ำที่เพี ยงพอต่ อกำรดำรงชี พของแต่ ละบุคคล เรี ยกว่ำ เส้ นควำมยำกจน
(Poverty Line) ซึ่งคำนวณเป็ นตัวเงินที่สะท้อนต้นทุนหรือค่ำใช้ จ่ำยของปั จเจกบุคคลในกำรได้มำซึ่งอำหำร
และสิ่งจำเป็นพื้ นฐำนขั้นต่ำที่ทำให้สำมำรถดำรงชีพได้ มีหน่วยเป็นบำทต่ อคนต่อเดือน หำกบุคคลใดมีระดับ
รำยได้หรือค่ ำใช้จ่ำย (ระดับกำรบริ โภค) ต่ำกว่ำเส้นควำมยำกจนถือเป็นคนจน
กำรจัดทำแผนที่ควำมยำกจนของประเทศไทยใช้ เส้ นควำมยำกจนที่จัดทำโดยสำนั กงำน
คณะกรรมกำรพัฒนำกำรเศรษฐกิจและสั งคมแห่งชำติ ร่วมกั บสถำบันวิจัยเพื่อกำรพัฒนำประเทศไทย (ที ดี
อำร์ไอ) เป็ นเกณฑ์ในกำรกำหนดว่ำบุคคลใดเป็ นคนจนหรือไม่จน โดยหำกบุ คคลมีค่ ำใช้จ่ำยเพื่ อใช้ในกำร
บริโภคอุปโภคต่ำกว่ำเส้นควำมยำกจน ถื อว่ำเป็ นคนจน ซึ่งเส้นควำมยำกจนนี้ ใช้แนวคิดควำมต้องกำรอำหำร
และสิ่งจำเป็นพื้ นฐำนขั้นต่ำที่ เพียงพอต่ อกำรดำรงชีพของแต่ละบุคคล ซึ่งคำนวณเป็นตั วเงินที่ สะท้อนต้ นทุน
2