Page 33 -

พฤติกรรมการเป็นหนี้ของครัวเรือนเกษตร พ.ศ.2554
18
เมื่อพิจารณาปัจจัยที่มีผลต่อการเป็นหนี้ของครัวเรือน จากการศึกษา
ของยรรยง ไทยเจริญและคณะ (2547) พบว่า อัตราดอกเบี้ยที่อยู่ในระดับต�่ำ โครงสร้าง
ประชากรที่ เปลี่ยนไป โอกาสการเข้าถึงแหล่งสิ นเชื่อที่มากขึ้น และความเชื่อมั่ นในสภาวะทาง
เศรษฐกิจ ท�ำให้ครัวเรือนมีการเป็นหนี้มากขึ้น และจากการส�ำรวจสภาพหนี้ภาคครั วเรือน
ทั่วประเทศในปี 2552 กับปี 2551 ของมหาวิทยาลั ยหอการค้า พบว่า สาเหตุหลั กที่ท�ำให้
ครัวเรือนมีการเป็นหนี้เพิ่มขึ้นมาจากราคาสินค้าที่แพงขึ้ น
2) ปัจจัยด้านสังคม
ปัจจั ยด้านโครงสร้างประชากรที่เปลี่ยนแปลงไป ไม่ว่าจะเป็นขนาด
ครัวเรือน จำ�นวนเด็ก ผู้สูงอายุในครั วเรือน อายุของหัวหน้าครัวเรือน และระดั บการศึกษา
ของสมาชิกในครัวเรือนล้วนมีผลต่อการใช้จ่ายอุปโภคบริโภคของครั วเรือนทั้งสิ้น ดังจะเห็นได้
ผลการศึกษาของสมชัย จิตสุชนและคณะ (2551 ) พบว่า สมาชิกในครัวเรือนจะมีระดั บรายได้
และค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นในช่วงอายุ 15-39 ปี โดยเฉพาะบุคคลที่มีอายุระหว่าง 35-39 ปี มีระดับ
รายได้ และค่าใช้จ่ายสูงที่สุด หลังจากนั้นรายได้และค่าใช้จ่ายของบุคคลจะค่อยๆ ลดลงจน
เมื่ อ เข้าสู่วัยสูงอายุ (60 ปีขึ้นไป) ในขณะเดียวกั นบุคคลที่มีอายุตั้งแต่ 40 ปีขึ้นไปจะเป็นช่วง
ที่เริ่มมีการออมเงินเพิ่ มสูงขึ้น และมีหนี้สินเพิ่มสูงขึ้นด้วยเช่นกัน ซึ่งบุคลลจะมีเงินออมพร้อม
กับมีหนี้สินสูงสุดในช่วงอายุ 45-54 ปี หลังจากนั้นการออมเงินของบุคคลจะเริ่มลดลง หนี้สิน
คงเหลือของบุคคลจะค่อยๆลดลงเรื่อยๆ เช่นเดียวกั น ซึ่งสอดคล้องกับการศึกษาของ สุรัย
เชื้อลิ้นฟ้า (2550) พบว่า อายุของหั วหน้าครัวเรือนมีลั กษณะเป็นไปตามทฤษฎีวัฏจักรชีวิต
และยังพบว่าระดั บการศึกษา อาชีพ เพศของหัวหน้าครัวเรือน และอัตราการเป็นภาระมีความ
สัมพันธ์ทางบวกกับความเป็นไปได้ที่ จะเป็นหนี้ จากผลที่ ได้
สามารถอธิบายได้ว่าครัวเรือนที่มีจำ�นวนเด็กและผู้สูงอายุซึ่งไม่
สามารถหารายได้ได้นั ้น เป็นตัวสะท้อนถึงภาระให้ครั วเรือนที่
ต้องให้ความอุ ปการะเลี้ยงดู ทำ�ให้รายจ่ายของครัวเรือนเพิ่มขึ้น